BIERNACKI CEZARY (CEZARIUSZ) AUGUSTYN LUDWIK (1827-1896) historyk, archeolog, bibliofil, bibliograf, zbieracz książek.

     Ur. 27 VIII w Kaliszu jako syn Józefa Kalasantego, kontrolera kasy głównej guberni kaliskiej i Cecylii Chylewskiej (zm.1834). W literaturze przedmiotu pojawia się informacja, iż B. był synem generała Gabriela Józefa. Pod koniec lat 30-tych rozpoczął naukę w Szkole Wojewódzkiej Kaliskiej. Tu też zwrócono uwagę na jego uzdolnienia artystyczne. W Złotej Księdze Szkoły Wojewódzkiej w Kaliszu dwukrotnie odnotowano jego nazwisko. W roku szkolnym 1841/42 (kl. III) i 1842/43 (kl. IV) otrzymał pochwałę “...za pilność i szczególniejsze odznaczanie się w rysunkach”. Naukę kontynuował w szkole średniej w Warszawie i Radomiu.

     Po przeniesieniu się do Warszawy otrzymał posadę w archiwum Komisji Przychodów i Skarbu. W czasie powstania 1863 należał do ugrupowania “czerwonych”; po jego upadku pracował w dziale kontroli kuponów Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. W czasie pobytu w Warszawie utrzymywał z Kaliszem ożywione kontakty bezpośrednie i korespondencyjne; każdy przyjazd do miasta odnotowywała prasa (“Kaliszanin”), miejscowi literaci urządzali przyjęcia na jego cześć. Przyjaźnił się z historykiem Julianem Bartoszewiczem, który wywarł wpływ na jego zainteresowania naukowe, ks. F. Krupińskim i Wincentym Korotyńskim.

     W 1857 rozpoczął działalność naukową publikując w “Bibliotece Warszawskiej” pracę pt. Jezuici w Kaliszu. Drukował w “Tygodniku Ilustrowanym”, “Kaliszaninie”, “Dzienniku Warszawskim”, “Archiwum Komisji Historycznej” Akademii Umiejętności, współpracował z “Kłosami”.

     Wydał Podobiznę pisma św. Wojciecha (1875), Hołdy pruskie podług źródeł dziejowych (1882), Rejestr wozów skarbnych od miast i miasteczek Rzeczypospolitej koronnych na wyprawę wojenną r. 1521 dostarczonych (1886). Znaczna część dorobku naukowego B. dotyczy Kalisza. W “Kaliszaninie” opublikował Słówko o obrazie Rubensa w kościele Św. Mikołaja (1871), Synody kaliskie rzymskokatolickie w dawnej prowincji gnieźnieńskiej (1871), Bractwo Strzeleckie w Kaliszu z dodatkiem spisu królów tarczanych (1873), Memorandum w przedmiocie budowy gmachu nowego ratusza w mieście Kaliszu (1877), O przyaresztowaniu księcia Karola Luxemburczyka margrabiego morawskiego roku 1343 w mieście Kaliszu (1882), Jeszcze o pierwszych kalendarzach kaliskich (1887).

     Zbierał materiały do bibliografii druków kaliskich, opracował katalog XVII-wiecznych druków kaliskich, obejmujący 200 pozycji, który przesłał Karolowi Estreicherowi do Bibliografii polskiej. Z ramienia Kasy im. J. Mianowskiego miał opracowywać spis przedmiotowy do Bibliografii polskiej XIX wieku, do realizacji przedsięwzięcia nie doszło. Pełnił funkcję sekretarza Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda (prawdopodobnie po 1863), do której napisał wiele artykułów, m.in. hasło Kalisz, był współpracownikiem Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego; brał udział w pracach komitetu zbiorowego wydania dzieł Jana Kochanowskiego.

     Był właścicielem dużej biblioteki tematycznie związanej z Kaliszem, m.in. posiadał prawie komplet starych druków kaliskich. Cały księgozbiór, ze zbiorami rycin i pamiątek, przekazał przed śmiercią przyjacielowi Zygmuntowi Glogerowi, z zaleceniem oddania go na użytek publiczny; zbiory trafiły w 1911 do Biblioteki Publicznej w Warszawie.

     Żonaty z modystką Marią Weissensteiner. Kalectwo (garb) było źródłem rozdźwięków, w końcu separacji; pod koniec życia małżonkowie zeszli się. Ostatnie lata życia na skutek paraliżu i choroby umysłowej spędził B. w szpitalu Jana Bożego w Warszawie, gdzie zmarł 27 I 1896.

SBWPW (Andrysiak E.)