 Okazuje
się, że tak. Pierwsze monety z pisaną legendą zawierającą w sobie nazwę miasta
pojawiły się za panowania księcia kaliskiego Mieszka III Juniora (syna Mieszka III
Starego). Mennica działała w latach 1190 - 1193. Bracia jego: najstarszy Odon
(1177-1194) otrzymał we władanie Poznań, zaś najmłodszy Bolesław (1186-1195) -
Kujawy z Inowrocławiem. Wszyscy trzej bili w swoich dzielnicach denary brakteatowe.
Nie wiadomo, czy w Kaliszu bite były brakteaty z napisami łacińskimi gdyż cały
dotychczas zgromadzony materiał zawiera wyłącznie brakteaty z napisami hebrajskimi.
 Napis
czterowierszowy: JUSEF / BAR JEHUDA / HA KOHEN / KALISZ, co tłumaczone jest jako: Józef,
syn Judy z pokolenia kapłańskiego w Kaliszu. Srebro, śr 19,5 mm, ciężar 0,15g.
Dr Zygmunt Zakrzewski prowadził badania numizmatyki średniowiecznej. Było to jednak
dość dawno. Oto jak tłumaczy on powyższą legendę hebrajską:
"Dowiadujemy się więc na pierwsze, że w mieście Kaliszu żył pewien Józef,
który niewątpliwie był żydem, ponieważ miał ojca Judę i z rodu kapłańskiego
pochodził. Fakt, że osobą jego zajmuje się szczegółowo tak ważny dokument, jak
moneta, wykazuje jasno, iż chodziło nie tylko o człowieka znacznego, ale i o kogoś,
którego ścisłe węzły z mennicą łączyły. Nie mógł on być robotnikiem
technicznym, ani nawet medalierem, bo trudno przypuścić, aby zwykłego pracownika,
względnie funkcjonariusza w ten niebywały sposób uczcić chciano. Nie pozostaje nic
innego, jak przyznać owemu Józefowi co najmniej tytuł mincerza."
Obecnie przyjmuje się, że brakteaty z napisami hebrajskimi wybite zostały w mennicy,
którą Mieszko III Junior wydzierżawił żydom.
Za panowania Kazimierza Wielkiego 1333-1370 funkcjonowała w Kaliszu
mennica miejska. Do dziś zachowały się tylko denary z wizerunkiem głowy byka (MONETA
KALIS), na rewersie - orła.
Obecnie znane są 4 sztuki tego denara.
Literatura:
1. Zygmunt Zakrzewski "Gniezno i Kalisz - dwie
mennice wielkopolskie za czasów Mieszka III" Kraków 1927
2. Tadeusz Kałkowski "Tysiąc lat monety polskiej" Kraków 1981
Tło strony przedstawia pobór opłat skarbowych za Mieszka III Starego. |
Autorem artykułu jest Mirosław Kupczyk.
|
|
