Okoliczności, w jakich podana została ta wiadomość oraz kilka innych informacji zawartych w tej kronice, zezwoliły niektórym historykom na wsunięcie wielce prawdopodobnego przypuszczenia, że Kalisz w ramach wczesnopiastowskiego Państwa Polskiego pełnił bardzo ważną i zaszczytną funkcję - był stolicą "SEDES REGNI POLONIAE", czyli dużej jednostki terytorialnej zwanej prowincją. Prowincja ta, - środkowopolska - składała się z kilku kasztelanii (zwanych też okręgami grodowymi), stanowiących podstawowe jednostki podziału administracyjnego ówczesnej Polski (wprowadzonego przez Bolesława Chrobrego) i obejmowała swym zasięgiem ziemię: kaliską, sieradzką i łęczycką.

      Po wspomnianej na wstępie "braterskiej wojnie" siedzibą prowincji przeniesiono do Łęczycy i ranga Kalisza nieco spadła. Pełnił on jednak nadal funkcję stolicy kasztelani, co potwierdziła tzw. bulla gnieźnieńska wystawiona w 1136 r. przez papieża Innocentego II dla arcybiskupa gnieźnieńskiego. Zasięg terytorialny kaliskiego okręgu grodowego nie został do dnia dzisiejszego ostatecznie określony Był on jednak znaczny i jak należy przypuszczać - jego wschodnią i północną granicę wyznaczała rzeka Warta aż po ujście Prosny, na zachodzie linia Jarocin - Zduny, a na południu rzeka Barycz. Siedziba komesa prowincjonalnego, będącego jednym z najważniejszych dostojników państwa wczesnopiastowskiego, a później (po 1107 r.) kasztelana, który sprawowali w imieniu panującego władzę administracyjną, wojskową i sądową nad podległym im terytorium, znajdowała się z pewnością na terenie kaliskiego grodu na Zawodziu.

      Dalsze interesujące nas tutaj informacje odnoszą się do okresu rozbicia dzielnicowego spowodowanego (w 1138 r.) testamentem Bolesława Krzywoustego Ziemia kaliska, czy też raczej kasztelania kaliska, weszła wówczas w skład dzielnicy senioralnej (pryncypackiej) przyznanej Władysławowi II. Wyniku buntu podniesionego przeciw seniorowi przez młodszych synów Bolesława Ziemia kaliska, najprawdopodobniej w 1146 r., przydzielona została Mieszkowi III Staremu i od tego momentu uznawana będzie za integralną część Wielkopolski. Wydarzenia następnych lat wspomnianego okresu należą do niezwykle barwnych i z pewnością zasługują na poświęcenie im odrębnych opracowań. Tu ograniczymy się tylko do stwierdzenia, że Kalisz - na skutek licznie toczonych wówczas walk - często zmieniał swych właścicieli i kilkakrotnie był stolicą krótkotrwałych księstw. Istniały one w następujących latach: od około 1190 r. do 1193 r., kiedy księciem kaliskim był Mieszko Mieszkowic, w latach 1193 - 1194, gdy władał nim pierworodny syn Mieszka III Odon oraz w okresie od 1207 r. do 1217 r. Ostatnie z tych księstw należało do syna Odona, Władysława Odonica i obejmowało znaczne obszary południowej Wielkopolski wraz z okolicami Rudy (Wielunia), Przemętu i Śremu. Po zajęciu części Wielkopolski, w latach 30-tych XIII wieku, przez księcia śląskiego Henryka Brodatego utworzone zostało księstwo kalisko-rudzkie, które w latach 1238 - 1343 znajdowało się w rękach księżniczki raciborsko-opolskiej Woli i jej syna Władysława. Ponownie księstwo kaliskie powołane zostało do życia po odzyskaniu przez książąt wielkopolskich utraconych ziem. Należało ono do Bolesława Pobożnego. Najpierw - w latach 1247 - 1219 - jako niewielkie księstwo kaliskie, a potem - w latach 1253 - 1257 - jako duże księstwo kalisko-gnieźnieńskie.

      W XIV wieku, po częściowym zjednoczeniu przez Władysława Łokietka ziem ówczesnej Polski, nastąpiła reforma administracyjna kraju. W jej ramach zlikwidowano pozostałości kasztelanii, dawne niewielkie ziemie i księstwa połączono w nowe, duże jednostki terytorialne zwane ziemiami, a począwszy od XV wieku - od stojących na ich czele wojewodów (najwyższych urzędników ziemskich z czasów późnopiastowskiego i jagiellońskiego Królestwa Polskiego i późniejszej Rzeczypospolitej, którym podlegali lokalni starostowie) - województwami. Ponieważ Kalisz w poprzednim okresie naszych dziejów należał do ważnych ośrodków administracyjnych Polski, także i teraz wyznaczono mu zaszczytną rolę: został stolicą ziemi kalisko-gnieźnieńskiej, która od początków XV wieku - zgodnie z tym co powiedziano wyżej - nazywała się województwem kaliskim. Województwo te obejmowało swym zasięgiem obszar południowej i wschodniej Wielkopolskę oraz Krajnę i składało się z sześciu powiatów: kaliskiego, konińskiego, pyzdrskiego, gnieźnieńskiego, kcyńskiego nakielskiego.

      W tym kształcie przetrwało ono do 1768 r., kiedy to w związku z utworzeniem odrębnego województwa gnieźnieńskiego, odpadły od niego trzy ostatnie z wymienionych powiatów a przyłączono doń (kosztem województwa poznańskiego) powiat średzki. W tym miejscu trzeba jednak jeszcze dodać, że pomimo iż na czele każdego z obu województw wielkopolskich stał odrębny wojewoda, nad całością administracji wielkopolskiej czuwał dodatkowo Starosta generalny Wielkopolski rezydujący w Poznaniu. Tylko przez krótki okres, w czasach Kazimierza Wielkiego, województwa: poznańskie i kaliskie, posiadały własnych, odrębnych starostów. Siedziba "kaliskiego starosty generalnego" oraz kolejnych wojewodów i starostów mieściła się w zamku kaliskim, którego dzieje omówione zostały w sygnalnym, czerwcowym numerze "Kalisii".

      W 1793 roku, po zajęciu Wielkopolski przez Prusy (w wyniku II rozbioru), dawne województwo kaliskie włączone zostało do departamentu poznańskiego, wchodzącego w skład utworzonej wówczas dzielnicy "Prusy Południowe". Nieco później, w 1796 r. władze pruskie przeprowadziły reorganizację dotychczasowego podziału terytorialnego i Kalisz został stolicą nowego departamentu, obejmującego swym zasięgiem niektóre ziemie dawnych województw: kaliskiego, sieradzkiego i łęczyńskiego oraz ziemię wieluńską i okręg częstochowski. Dokładniej rzecz ujmując w skład tego departamentu, który po wyłączeniu trzech ostatnich, niżej wymienionych powiatów istniał także za czasów Księstwa Warszawskiego (powstałego na początku XIX wieku, w okresie wojen napoleońskich), wchodziły następujące powiaty: kaliski, koniński, sieradzki, wartski, szadkowski, piotrowski, radomski, wieluński, ostrzeszowski, odolanowski, częstochowski, ostrowski, lelowski i siewierski. Od tego też czasu siedziba tych, jak i kolejnych władz, mieściła się w dawnych zabudowaniach pojezuickich, w których i dzisiaj znajduje się Urząd Wojewódzki.

      W pierwszych dwudziestu dwóch latach istnienia Królestwa Polskiego, powołanego do życia na mocy ustaleń Kongresu Wiedeńskiego z 1815 r., Kalisz pełnił funkcję miasta wojewódzkiego. Jednak w 1837 r. władze carskie, w ramach organizowania administracji według ścisłych wzorów rosyjskich, przemianowały je na gubernię kaliską. W związku z redukcją liczby guberni zlikwidowano ją w 1845 r. i połączono z gubernią mazowiecką, a Kalisz, jako stolica okręgu, wszedł wtedy w skład guberni warszawskiej. Gubernię kaliską, która tym razem przetrwała do wybuchu I wojny światowej, przywrócono w 1867 r. Składała się ona z 8 powiatów: kaliskiego, sieradzkiego, łęczyckiego, konińskiego, kolskiego, tureckiego, słupeckiego i wieluńskiego. W okresie I wojny światowej Kalisz wchodził w skład jednej z dwóch, utworzonych wówczas, sfer okupacyjnych - generał gubernatorstwa warszawskiego znajdującego się pod władzą niemiecką.

      Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Kalisz, zniszczony w sierpniu 1914 r. prawie w 80%, stracił dotychczasowe swoje znaczenie i pełnił tylko funkcje stolicy powiatu, wchodzącego w skład województwa łódzkiego, a od 1938 r. - poznańskiego.

      We wrześniu 1939 r. Wielkopolska wraz z ziemią kaliską potraktowana została przez okupanta hitlerowskiego jako "przywrócona prawowitemu właścicielowi" i przyłączona bezpośrednio do Rzeszy weszła w skład tzw. "Kraju Wart" (Wartheland), podzielonego na 3 rejencje. Stolicą jednej z nich został Kalisz, ale w 1940 r. po powiększeniu "Kraju Warty" o okręg łódzki, jej siedzibę przeniesiono do Łodzi.